Ozan Ömer Kadüker – Sosyal medyada kullanıcılar her gün yüzlerce içeriğe maruz kalıyor. Sıkıcı, ilgi çekici gelmeyen içerik anında geçiliyor. Çoğu kişi video izlerken 2-3 saniyeden fazla vakit ayırmıyor. O nedenle video paylaşım sitelerinin neredeyse hepsinde hızlı izleme özelliği var. Bu sayede 2-3 kat hızlandırarak 10 dakikalık videoları 5 dakikada izlemek mümkün. Bazı gençler neredeyse tüm videoları bu şekilde izliyor. Hızlandırılmış dünya, gençlerin gerçek dünyaya odaklanmasını zorlaştırıyor. Derslerden sıkılmalarına, sabırsızlıklarının artmasına neden oluyor. Sağlık Bilimleri Üniversitesi’nden, Aile Gelişim Merkezi Kurucusu Nöropsikolog Merve Tuğçe Doğru, hızlandırılmış video izlemenin etkilerini anlattı:
Kalıcı hasar bırakıyor
– Dijital bağımlılığı olan çocuklarda buluğ çağ sonlarına doğru beyindeki bilinçli düşünmeden sorumlu bölgesi frontal korteks gelişiminde bozulmalar, bağımlılığı düşük bireylere göre farklılıklar gösteriyor. Bağımlılık düzeyi yüksek olanlarda da beyindeki gri madde alanlarında büzülme-beyin kıvrımı veya doku kaybı (atrofi) olduğu görülmektedir.
– Ekran karşısında geçirilen aşırı süre beyin yapısı ve işlevinde bozukluğa yol açtığı görülmekte. Hasarın çoğu, ergenlik çağından 20’li yaşların ortalarına kadar büyük değişime uğrayan beynin frontal lobunda meydana gelmekte. Böylece hayatın her alanında akademik, kariyer başarısı ve sosyal ilişkilerinde vb. birçok alanda bilişsel, sosyal, duygusal yönden başarıyı büyük ölçüde etkilemektedir.
– Sosyal medya araçları çocukların dikkat, konsantrasyon, dürtü denetim, dil konuşma bozuklukları, iletişim becerileri, motor davranışlar, tikler vb. gibi birçok farklı bilişsel alanda çocuk ve ergenleri hatta yetişkinleri de olumsuz açıdan etkilemekte.
– Videoları hızlandırarak izlemek, ikili ilişkilerimizde karşı tarafı dinleme süremizi böylece de sosyal ilişkilerimizi olumsuz etkiliyor. Karşımızda konuşan kişinin ‘Hadi çabuk anlat’ ya da ‘Bu konu daha fazla ilgimi çekmiyor’ söylemesek de beden dilimizle karşımızdakini dinlemek istemediğimizi hissettirmekte.
Tek ekran 2 içerik
Sosyal medyada kullanıcıların dikkatini aktif tutmak için bazı videolar tek ekranda 2 içerik olarak hazırlanıyor. Üstte asıl video varken, altta araba yarışı gibi videolar bulunuyor. Böylelikle kişi, üsteki videodan sıkılınca altta, alttakinden sıkılınca üsteki videoya bakıyor. Ses ise tek bir videodan geliyor. Bu şekilde video izleyen çocukların zamanla savaş verme durumuna doğru ilerlediğini kaydeden Merve Tuğçe Doğru, “Depresyon, anksiyete, yoğun kaygı ve izlenilen içeriklerle ilgili farklı fobi ve obsesyonlarla karşı karşıya kalabilmekte. Küçük yaşta ekran süresi panik atak vakalarını artırıyor” dedi.
Kısaltmalar kullanıyorlar
Öğrencilerin odaklanma süresinin düşük olmasından öğretmenler de muzdarip. 4. sınıf öğretmeni “Çok çabuk sıkılıyorlar, sabır gösteremiyorlar. Daha oyun bitmeden yeni bir oyuna geçmek istiyorlar. Kimi ise kelimeler için kendi uydurduğu kısaltmaları kullanıyor. Resim yaparken özensiz, ayrıntıya girmeden, eksik çalışmalar ortaya çıkmaya başladı. Okulda yapılan törenlerden de sıkılıyorlar. Çocuklar okuma yapmayalım, akıllı tahtadan video izleyelim istiyorlar” dedi.
Öğrenciler ne diyor
Derslere, kitap okumaya odaklanamadıklarını belirten öğrencilerin görüşleri ise şöyle:
Aslı Çakır: Sosyal medyada sıkıcı video görürsem direkt geçiyorum. İlgimi çekerse de hızlandırıyorum. Bazı dersler çok yavaş geçiyor. Dersi dinlerken keşke ileri sarma özelliği olsa diye düşünüyorum. Kitap okurken de odaklanamıyorum.
Yağmur Yelboğa: Sıkıcı video görünce x2 hız yaparım. O yüzden öğretmenlerimin de hızlı anlatmasını istiyorum. Bizi odakta tutmaları için daha hareketli ders işlemeliler. Öbür türlü çok sıkılıyoruz.
